Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı değilseniz ve Türkiye sınırları içinde 90 günden fazla kalmak istiyorsanız, oturma izni için başvurmanız gerekir. Eğer süresi geçerli bir vizeye sahipseniz, ülke sınırları içinde vizeniz sona ererse veya 90 günlük maksimum oturma süresini doldurduktan sonra, oturma iznine başvurabilirsiniz.

Türkiye’de yabancılara verilen oturma ( ikamet ) izinleri, başlıca şu kategorilerdedir:

Kısa süreli oturma izni (En fazla 1 yıl)

Aile birleşimi oturma izni (En fazla 2 yıl)

Öğrenci oturma izni (Öğrenim süresi boyunca)

Uzun süreli oturma izni (Kesin olmayan bir süre boyunca)

İnsani oturma izni (En fazla 1 yıl)

İnsan kaçakçılığı kurbanları için oturma izni (30 gün ile 6 ay arasında bir süreliğine düzenlenir, en fazla 3 yıl boyunca izin verilir)

Kısaca bu ikamet izni çeşitlerinden bahsedelim.

Kısa süreli oturma ( ikamet ) izni :

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 31 ve 33. . maddeleri ve Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 28 ve 29. maddelerinde yapılan düzenleme ile, aşağıdaki kriterleri taşıyan yabancılara, kısa süreli oturma izni verilebilmektedir.

Bilimsel bir araştırma için ülkemize gelecek olan yabancılar,

Ülkemizde, konut, işyeri, arsa gibi taşınmaz bir mülke sahip olan yabancılar,

Ülkemizde iş kuracak olan yabancılar, iş kuracağı ortakları tarafından davet edilmesi halinde,

Hizmet içi eğitim programına katılacak olan yabancılar,

Türkiye Cumhuriyetinin taraf olduğu anlaşmalar ya da öğrenci değişim programları çerçevesinde, eğitim veya benzeri amaçlarla gelecek olan yabancılar,

Ülkemizi ziyaret amacıyla gelecek olan yabancılar, gezecekleri yerleri, ne kadar süre kalacaklarını, nerede kalacaklarını iletmeleri halinde,

Ülkemizde tedavi olacak yabancılara, kitlesel bir tehdit yaratmayacak hastalığı varsa,

Adli veya idari makamların talep veya kararlarına bağlı olarak Türkiye’de kalması gereken yabancılar,

Aile ikamet izni şartlarını kaybetmesi halinde, kısa dönem ikamet iznine geçirilecek olan yabancılar,

Türkçe öğrenmek isteyen ve bu sebeple ülkemize gelmek isteyen yabancılar,

Ülkemizde eğitim, staj, kurs gibi aktivitelere katılmak için, kamu kurumlarının talebiyle gelecek olan yabancılar,

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı olan yabancılar,

kısa dönem oturma izni alabilmektedir. Kısa dönem oturma izni süresi, en fazla 2’şer yıl olacak şekilde kullandırılır.

Aile ikamet izni

Aile ikamet izni , Yabancı eşe, ergin olmayan yabancı çocuğa veya bağımlı yabancı çocuğa, ikincil koruma sahiplerine, mültecilere ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28. maddesi uyarınca Türk vatandaşlığını kaybetmiş olanlara verilir.

Bu izni alabilecek yabancının aile statüsünde olması amaçlanmıştır. Aile ikamet izni ilgili kanunun “destekleyici” sıfatını verdiği kişiye bağlı olarak kazanılmaktadır. Bu izin destekleyicinin yabancı eşi ve çocukları için alınabileceği gibi, destekleyicinin eşine bağlı ama kendisinden olmayan çocukları için de alınabilmektedir.

Aile İkamet İzni başvurusunda bulunabilmek için aşağıda belirtilen koşulların karşılanması gerekmektedir.

• Toplam geliri asgari ücretten az olmamak üzere, ailedeki fert başına asgari ücretin üçte birinden az olmayan aylık geliri bulunmak

• Ailenin nüfusuna göre, genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma şartlarına sahip olmak

• Tüm aile fertlerini kapsayan sağlık sigortası yaptırmış olmak,

• Başvuru tarihi itibarıyla, beş yıl içinde aile düzenine karşı suçlardan herhangi birinden hüküm giymemiş olduğunu adli sicil kaydıyla belgelemek ve

• Adres kayıt sisteminde kaydı bulunmak.

Aile ikamet izinlerinde kendi ülkelerinden alınan sabıka kayıtları apostil onaylı olmak zorundadır

Aile İkamet İzni Başvurusu İçin Gerekli Belgeler

Türk Vatandaşı İle Evli Olanlar

• İkamet İzni Başvuru Formu

• Pasaport veya yerine geçen belgenin aslı ve fotokopisi

• Dört (4) adet fotoğraf

• Evli olduklarını gösterir belge

• Destekleyicinin Nüfus cüzdanının aslı ve fotokopisi

• Destekleyicinin Kalacağı sürede yeterli ve düzenli maddi imkâna sahip olduğuna dair belge

• Tüm aile bireylerini kapsayan geçerli sağlık sigortası (aşağıdakilerden biri yeterli sayılır):

• Adli sicil kaydı (Kendi ülke makamlarından veya son beş yıldır ülkemizde kalıyorsa Türk adli makamlarından alınabilir.)

• Adres Kayıt Sistemine kayıtlı olduğunu gösteren belge

Türkiye’de Bir Yıl Süreli İkamet İzni Bulunanlar, Çalışma İzni Olanlar, Mülteciler, İkincil Koruma Statüsü Sahiplerinin Eşi

• İkamet İzni Başvuru Formu

• Pasaport veya yerine geçen belgenin aslı ve fotokopisi

• Dört (4) adet fotoğraf

• Destekleyiciden Pasaport veya yerine geçen belgenin aslı ve fotokopisi (mülteci ve ikincil koruma statüsü sahipleri için; varsa pasaport veya yerine geçen belge)

• Destekleyiciden İkamet/çalışma izni belgesinin, mülteci veya ikincil koruma statü sahibi kimlik belgesinin aslının ibrazı

• Destekleyiciden Evli olduklarını gösterir belge

• Destekleyiciden Kalacağı sürede yeterli ve düzenli maddi imkâna sahip olduğuna dair belge

• Tüm aile bireylerini kapsayan geçerli sağlık sigortası (aşağıdakilerden biri yeterli sayılır):o İkili sosyal güvenlik sözleşmeleri kapsamında Türkiye’de sağlık hizmetlerinden faydalanabileceğine dair belge

• Adres Kayıt Sistemine kayıtlı olduğunu gösteren belge

Öğrenci oturma ( ikamet ) izni :

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 38 ve 41. maddeleri ile Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 35 ve 39. maddelerinde yapılan düzenleme ile, öğrenci oturma izni alabilecek olan yabancılar şunlardır;

Aile ikamet izni olmayan yabancı çocuklar ( 18 yaşına kadar yararlanabilirler )

Ülkemizde bir yükseköğretim kurumunda ön lisans, lisans, yüksek lisans, doktora, Tıpta Uzmanlık Eğitimi (TUS), Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi (DUS) seviyelerinde eğitim görecek olan yabancılar.

Öğrenci oturma izni alacak olan yabancılara, öğrenim süresini geçmeyecek şekilde izin verilir.

Uzun Dönem İkamet İzni

Geçerli bir ikamet izni ile Türkiye’de kesintisiz ve yasal olarak en az sekiz yıl kalmış olan yabancılar Uzun dönem ikamet iznine hak kazanabilirler. Fakat ülkemizde mülteci, şartlı mülteci statüsünde bulunanlar ile, insani ikamet izni sahipleri ve geçici koruma altında bulunan yabancılar uzun dönem ikamet iznine başvuruda bulunamazlar. Ek olarak uzun dönem ikamet izni başvurusunda bulunabilmek için aşağıda belirtilen koşulların karşılanması gerekmektedir.

• Son üç yıl içinde sosyal yardım almamış olmak

• Kendisi veya varsa ailesinin geçimini sağlayacak yeterli ve düzenli gelir kaynağına sahip olmak

• Geçerli sağlık sigortasına sahip olmak

• Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturmamak

• Tam Kapsamlı Sağlık Sigortası

• Son 3 yıl içerisinde hiçbir suça karışmamış olmak

• Türkiye’de 8 yıl süreyle bulunmak

Uzun Dönem Oturma İzni Koşulları

• Türkiye’de en az 8 yıl kesintisiz olarak ikamet etmiş olmak

• Son 3 yıl içinde devlet tarafından sağlanan hiçbir tür sosyal destekten faydalanmamış olmak

• Yaşamını sürdürecek yeterli ve uygun kaynaklara sahip olmak

• Geçerli bir sağlık sigortası sahibi olmak

• Kamu düzeni ve güvenliğine tehdit teşkil etmemek.

İnsani oturma ( ikamet ) izni :

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 46 ve 47. maddeleri ve Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 44. maddesinde yapılan düzenleme ile, aşağıdaki şartlara uygun olan yabancılara, insani oturma izni verilmektedir;

Çocuğun, ülkemiz için çok faydalı olabileceği göz önüne alındığı durumlarda

Haklarında sınır dışı etme veya Türkiye’ye giriş yasağı kararı alındığı hâlde, yabancıların Türkiye’den çıkışları yaptırılamadığında ya da Türkiye’den ayrılmaları makul veya mümkün görülmediğinde,

Kanunun 55 inci maddesine göre, yabancı hakkında sınır dışı etme kararı alınmadığında,

Başvuru sahibinin, ilk iltica ülkesi veya güvenli üçüncü ülkeye geri gönderilmesi işlemlerinin devamı süresince

Olağanüstü durumlarda

İnsani oturma izni, gerekli görüldüğü takdirde valilikler tarafından, en fazla 1 yıl süre ile verilir ve duruma göre süre uzatılabilir.

Tedavi Amaçlı İkamet İzni

Pek çok yabancı uzun veya kısa sürelerle sağlık bakım hizmetlerinden yararlanmak ve tedavi olmak için Türkiye’ye gelmektedir. Önceleri, yabancılar Türkiye’ye kendilerine en fazla 3 ay süreyle burada kalmalarını sağlayan e-vize ile veya vizesiz olarak geliyorlardı.

Daha uzun sürelerle Türkiye’de yasal olarak kalabilmek için, vizenin tıbbi bakım için yeterli olmadığı durumlarda, hastaların tedavi amaçlı kısa dönem ikamet iznine başvuru hakkı bulunmaktadır. Bu durumda, yabancı hala geçerli bir vizeye sahipken online göç sisteminde form doldurarak ve Göç İdaresi’nden bir randevu tarihi alarak ikamet izni için başvurmalıdır. Vizenin geçerlilik süresi içinde bir randevu tarihi alarak, yabancı vize süresi dolmuş olsa bile Türkiye’de yasal olarak randevu tarihine kadar kalabilir. Lütfen, İstanbul, Antalya ve İzmir gibi turistik bölgelerde randevu tarihinin 1-2 ay içinde verildiğini unutmayın.

Oturma izni nasıl yenilenir?

Oturum izninin süresinin bitmesine en fazla 60 gün kala, devlet dairelerine başvuruda bulunarak, oturum izni süresinin uzatılmasını talep edebilirsiniz. Hâlihazırdaki oturum izninizin süresi sona erse de, başvurunuz sonuçlanana kadar tarafınıza verilecek olan belgeyle Türkiye sınırları içinde ikamet etmeye devam edebilmeniz mümkündür. Başvurunuzun kabul edilmesi durumunda yeni oturum izni, eski oturum izninin bittiği süreden itibaren geçerli kabul edilecektir.

Ortada hiçbir sebep yokken, süresi dolmadan ikamet izninizi uzatmak istemeniz durumunda, sınır dışı edilme riskini de göze almanız gerekir.